Ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο, απειλώντας να διαταράξει σοβαρά το παγκόσμιο εμπόριο. Οι αμοιβαίοι δασμοί άνω του 100% καθιστούν απαγορευτικά ακριβό το εμπόριο μεταξύ των δύο οικονομικών κολοσσών. Ο κίνδυνος ύφεσης, τόσο για την οικονομία των ΗΠΑ όσο και για την παγκόσμια οικονομία, έχει αυξηθεί σημαντικά.
Ένας εμπορικός πόλεμος χωρίς προηγούμενο
Ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα. Αφού ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε εκτεταμένους δασμούς στις 2 Απριλίου, η Κίνα αντέδρασε με παρόμοια μέτρα. Μέσα σε μια εβδομάδα, και οι δύο χώρες είχαν επιβάλει πρόσθετους δασμούς 125% η μία στις εισαγωγές της άλλης. Τα προϊόντα που επηρεάζονται περιλαμβάνουν κινεζικά προϊόντα, όπως ρούχα και παιχνίδια, καθώς και εξαγωγές των ΗΠΑ, όπως γεωργικά προϊόντα και εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας.
Οι δασμοί στο επίκεντρο της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ
Ο Ντόναλντ Τραμπ πάντα υποστήριζε ότι το βραχυπρόθεσμο κόστος των δασμών είναι πολύ χαμηλό σε σύγκριση με τα μακροπρόθεσμα οφέλη. Τα βλέπει ως μέσο χρηματοδότησης φορολογικών περικοπών, μείωσης του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ και προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων για τη μετεγκατάσταση της μεταποίησης. Η διακοπή των εμπορικών σχέσεων με μια πλεονασματική οικονομία όπως η Κίνα είναι πλήρως σύμφωνη με αυτή τη στρατηγική. Ο κίνδυνος κατάρρευσης του εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου δεν ανησυχεί για τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πιστεύει ότι το παγκόσμιο εμπόριο υπάρχει αποκλειστικά για να ωφελήσει τις ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της ύφεσης
Παρά την πρόοδο στην αμοιβαία εμπορική αποσύνδεση, το εμπόριο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας παραμένει κεντρικός πυλώνας της παγκόσμιας οικονομίας. Μια κατάρρευση των εισαγωγών που θα προκληθεί από τους δασμούς θα οδηγούσε σε δραματική αύξηση των τιμών των βιομηχανικών προϊόντων ή θα καθιστούσε ορισμένα εισαγόμενα προϊόντα εντελώς ασύμφορα, προκαλώντας την εξαφάνισή τους από την αγορά των ΗΠΑ. Οι διακοπές στις αλυσίδες εφοδιασμού θα μπορούσαν να επηρεάσουν βασικούς τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, τα χημικά και τα ηλεκτρονικά. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να φτάσει στο 4% μέχρι το τέλος του έτους και η ανεργία θα μπορούσε να ανέλθει στο 5-6%, βυθίζοντας την οικονομία σε ύφεση.
Το χειρότερο σενάριο: κρίση εμπιστοσύνης, φυγή κεφαλαίων και κατάρρευση του δολαρίου ΗΠΑ
Ένα πιο σοβαρό σενάριο θα ήταν η απώλεια εμπιστοσύνης στη διακυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει μια διαρκή φυγή κεφαλαίων και μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών. Οι τελευταίοι δείκτες δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση και καθιστούν αυτό το σενάριο όλο και πιο πιθανό. Από τις 2 Απριλίου, το δολάριο ΗΠΑ έχει υποχωρήσει από το 0,93 στο 0,88 έναντι του ευρώ και οι αποδόσεις των ομολόγων έχουν εκτιναχθεί κατά 50 μονάδες βάσης. Από την αρχή του έτους, ο S&P 500 έχει χάσει το 7,6% της αξίας του. Όλα αυτά είναι σημάδια ότι τα κεφάλαια έχουν φύγει από τη χώρα.
Υποστήριξη της εγχώριας αγοράς ως απάντηση της Κίνας στην αβεβαιότητα των δασμών
Για την Κίνα, το σοκ των δασμών θα μπορούσε να αντισταθμιστεί εν μέρει από εγχώρια μέτρα τόνωσης. Οι εγχώριες πωλήσεις εξακολουθούν να αποτελούν το 81% του κύκλου εργασιών των βιομηχανικών εταιρειών, ενώ οι άμεσες εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιστοιχούν μόνο στο 2,7%. Ως εκ τούτου, η εγχώρια αγορά παραμένει κρίσιμος πυλώνας και η κινεζική κυβέρνηση (στην επόμενη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου στα τέλη Απριλίου) θα μπορούσε να ενισχύσει τις επιδοτήσεις και τα μέτρα στήριξης για τις επηρεαζόμενες ΜΜΕ και εξαγωγείς. Ωστόσο, οι επίμονες εξωτερικές αβεβαιότητες θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τον αντίκτυπο αυτών των μέτρων, καθώς οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές παραμένουν προσεκτικοί όσον αφορά τις επενδύσεις και τον δανεισμό, ακόμη και με χαμηλότερο κόστος.
Για τους επιχειρηματικούς εταίρους, απαραίτητη αναθεώρηση της εμπορικής πολιτικής
Η κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θα μπορούσε να αναγκάσει τους εταίρους και των δύο οικονομιών να αναθεωρήσουν τις εμπορικές τους στρατηγικές και να επιλέξουν μεταξύ της προστασίας των εγχώριων βιομηχανιών τους ή της ευθυγράμμισης με την πολιτική των ΗΠΑ προκειμένου να επωφεληθούν από τους χαμηλότερους δασμούς. Η τελευταία επιλογή θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μείωση των δραστηριοτήτων επαναδρομολόγησης (μέσω ASEAN, για παράδειγμα) με στόχο την παράκαμψη των τιμολογίων. Για να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση, το Πεκίνο θα μπορούσε να επιδιώξει να επιδιορθώσει τις σχέσεις του με οικονομίες με εξαγωγικό προσανατολισμό που είναι περισσότερο διατεθειμένες να υπερασπιστούν την πολυμέρεια (Ιαπωνία, Νοτιοανατολική Ασία και Ευρώπη). Αν και αυτή η στρατηγική φαίνεται εύλογη δεδομένης της αβεβαιότητας γύρω από τη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ, η Κίνα μπορεί πρώτα να χρειαστεί να κατευνάσει τους φόβους των εμπορικών εταίρων της για το κινεζικό ντάμπινγκ, πιθανώς επιβάλλοντας ποσοστώσεις εξαγωγών ή ελάχιστες τιμές στον εαυτό της.
